Gyaru: Japonya’nın Asi ve Işıltılı Kızları

Tokyo’nun kalabalık caddelerinde, özellikle Shibuya ve Harajuku’da, 1990’lardan bu yana dikkatleri üzerine çeken bir gençlik kültürü var: gyaru. Japonca’daki “gal” kelimesinden türeyen gyaru, sadece bir giyim tarzı değil, aynı zamanda kadınların güzellik standartlarını ters yüz ettiği, bireyselliğini yüksek sesle ilan ettiği bir yaşam biçimi.

Japonya’nın sosyal normlarına meydan okuyan gyaru kızları, makyajları, bronz tenleri ve özgüvenli tavırlarıyla bir gençlik alt-kültüründen fazlası. Onlar, 20. yüzyılın sonundan bu yana, Japon kadınlarının kendi kimliklerini kurgulama biçimlerinden birini temsil ediyor.

Kökenler: Amerikan Rüyasından Tokyo Sokaklarına

Gyaru akımı 1970’lerde, Amerikan gençlik kültüründen etkilenerek doğdu. O dönemde Japonya’da kadınlardan hâlâ ölçülü, alçakgönüllü ve geleneksel olmaları bekleniyordu. Gyaru, tam da bu beklentilere meydan okuyarak sahneye çıktı. Bronz ten, kabarık saçlar, uzun tırnaklar, abartılı makyaj ve cesur kıyafetlerle kadınlar, “biz farklıyız” diyordu.

1990’larda Shibuya 109 alışveriş merkezi, gyaru kültürünün mabedi haline geldi. Genç kadınlar burada saatler geçiriyor, tarzlarını sergiliyor ve birbirinden ilham alıyordu. Bu devasa mağaza yalnızca alışveriş yapılan bir yer değil, aynı zamanda sosyalleşme, tarz gösterme ve yeni trendleri paylaşma mekânıydı.

Gyaru Tarzı Nasıl Yapılır?

Gyaru kültürü tek bir stile indirgenemez. Onun birçok alt dalı vardır ve her biri kendi kimliğini inşa eder:

• Kogal gyaru: Lise üniformasından ilham alır. Kısa pileli etekler, bol çoraplar, marka çantalar ve telefon aksesuarlarıyla genç, neşeli bir görünüm yaratır.

• Ganguro gyaru: Bronz ten, beyaza boyanmış göz çevresi, renkli saçlar ve parlak kıyafetlerle 2000’lerin başında Tokyo sokaklarının en ikonik görüntüsünü oluşturdu.

• Onee-gyaru: Daha olgun ve şehirli. Dar elbiseler, yüksek topuklar ve abartılı ama sofistike bir makyajla öne çıkar.

• Hime gyaru: Adından da anlaşılacağı gibi “prenses gyaru.” Dantel, pastel tonlar, taşlı aksesuarlar ve saçlarda devasa bukleler bu stilin olmazsa olmazı.

• Manba / Yamanba: Ganguro’nun daha uç bir versiyonu. Çok daha koyu bronz ten, neon kıyafetler, yüzü kaplayan makyaj desenleriyle teatral bir görünüm yaratır.

Burada kısa bir detay:

“Manba” ve “Yamanba” kelimeleri aslında Japon folklorundan geliyor.

• Yamanba (山姥 / 山ンバ): Japon halk masallarında dağlarda yaşayan, yaşlı, büyücü kadın figürü. Genellikle korkutucu, yırtıcı ve dağlarda yalnız başına yaşayan bir cadı gibi anlatılır.
• Manba (マンバ): Yamanba kelimesinin kısaltılmış, gyaru jargonuna uyarlanmış versiyonu.

Bir cadıdan esinlenilmiş olması ne kadar harika değil mi. Anadolu'nun cadılarından Japonya'nın cadılarına selam olsun. 😆

Ganguro’nun evriminden doğan bu alt-stil, bilerek “uç” ve “korkutucu” bir estetik yaratır: çok koyu bronz ten, aşırı parlak neon kıyafetler, yüzün beyaz boya ve renkli makyajla kontrastlanması. Bu abartılı görünüm, yamanba’nın folklordaki aşırılığına bir gönderme niteliğindedir.

Makyaj gyaru stilinin merkezinde yer alır. Büyük görünen gözler için takma kirpikler, renkli lensler, kalın eyeliner ve kontürleme olmazsa olmazdır. Saçlarda ise kahverengi ve sarı tonları yaygın, bazen pastel pembe veya mor gibi daha deneysel renkler de tercih ediliyor.

Bir İsyan Olarak Gyaru

Gyaru sadece bir estetik değil, aynı zamanda toplumsal bir duruş. Japonya’da kadınların genellikle uyumlu, sessiz, tatlı ve "kawaii" olması beklenirken, gyaru tam tersini sunuyor: yüksek ses, özgürlük, tüketimle oyun, “ben buradayım” diyen bir tavır. Gyaru kızları yüksek sesli, dışa dönük, cüretkâr ve kendi kararlarını veren bireylerdi. Bu yönüyle feminist bir damar taşıyordu.

Birçok araştırmacı, gyaru’nun Japon kadınlarının kendi bedenlerini ve kimliklerini kontrol etme biçimlerinden biri olduğunu savunuyor. “İdeal eş ve anne” kalıbının dışına çıkıp şehir hayatında özgürce var olmanın sembolüydü.

Ayrıca ekonomik bir arka planı da var. 1990’ların “kayıp on yılı”nda işsizlik ve belirsizlik artarken, gyaru’lar markalı ürünler, gece hayatı ve gösterişli yaşam biçimleriyle alternatif bir gerçeklik kurdular. Bu, bir anlamda “krize rağmen eğlenmek” mottosuydu.

Gyaru Kültürünün Zirvesi ve Düşüşü

2000’lerin başında gyaru altın çağını yaşadı. Shibuya’daki kalabalık sokaklarda ganguro kızları görmek sıradandı. Japon dergileri, gyaru makyaj rehberleri ve alışveriş turlarıyla dolup taşıyordu.

Ancak zamanla Japon toplumunun estetik anlayışı değişti. Daha sade ve minimal natural beauty yani doğal güzellik trendi yükselişe geçti. Medyada gyaru sıklıkla “aşırılık” ve “düşük ciddiyet” ile ilişkilendirildi. Bu da kültürün gerilemesine yol açtı.

Günümüzde Gyaru: Instagram ve TikTok Nesli

Gyaru kültürü tamamen kaybolmadı. 2010’lardan sonra daha “soft” formlara büründü. Instagram gyaru makyaj tutorial’ları ve TikTok videoları ile estetik küreselleşti. Bugün Shibuya sokaklarında ganguro görmek zor olsa da, hime gyaru ve onee-gyaru tarzları hâlâ yaşamaya devam ediyor.

Ayrıca gyaru, cosplay ve J-fashion toplulukları aracılığıyla Japonya dışına da yayıldı. YouTube’da “how to do gyaru makeup” videoları milyonlarca kez izleniyor. Avrupa’dan Amerika’ya, Türkiye’den Brezilya’ya kadar gençler gyaru estetiğini yeniden üretiyor.

Gyaru’ya Yönelik Eleştiriler

Her alt-kültürde olduğu gibi gyaru da eleştirilere maruz kaldı. Kimileri onu “tüketim çılgınlığı” olarak gördü, kimileri “fazla yapay” olmakla suçladı. Çalışma hayatında ciddiye alınmadıklarını düşünenler de oldu.

Ancak bir yandan da gyaru, Japon kadınlarının tek tip güzellik normlarına uymak zorunda olmadığını göstermesi açısından ilham verici bir kültür. Gyaru kızları “ben buyum” demenin en gürültülü, en ışıltılı yollarından birini buldu.

Gyaru Kültürünün Önemi

Bugün gyaru yalnızca bir moda alt-kültürü değil, aynı zamanda toplumsal bir hafıza. Japonya’da kadınların toplumsal rolleri, güzellik algıları ve gençlik kültürü üzerine çok şey söylüyor.

Bir bakıma gyaru, 1990’ların Shibuya’sında başlayan ama Instagram’da hâlâ yaşayan bir isyanın adı. Ve bu isyan, dünyanın dört bir yanındaki genç kadınlara hâlâ “kendi tarzını yarat” çağrısı yapıyor.

Sizin en çok hangi gyaru tarzı ilginizi çekti?